Neptun

Neptun – gazowy olbrzym, ósma, najdalsza od Słońca planeta w Układzie Słonecznym. Nazwa planety pochodzi od rzymskiego boga mórz Neptuna. Wśród planet Układu Słonecznego jest czwartą pod względem średnicy i trzecią pod względem masy.

Masa: 1,024E26 kg (17,15 M⊕)

Odległość od Słońca: 4,498E9 km

Promień: 24 622 km

Okres orbitalny: 165 lat

Długość dnia: 0d 16g 6m

Księżyce: Tryton, S/2004 N 1, Laomedea, Nereida, Halimede ...

Budowa Planety:

Neptuna, ósma z kolei planetę od Słońca, odkrył 23 września 1846 roku astronom Johann G. Galle w gwiazdozbiorze Koziorożca, w pobliżu gwiazdy μ Cap. Planeta była odległa tylko o 52' od miejsca obliczonego teoretycznie przez astronoma francuskiego Urbaina J. Leverriera, wybitnego specjalistę od zagadnień mechaniki nieba. Obliczenia dokonano na podstawie zakłóceń Urana. nieregularności w ruchu Urana zainteresowały również angielskiego astronoma i matematyka Johna C.Adamsa, który niezależnie od Leverriera doszedł do wniosku, że wywołuje je nie znana dotąd planeta. Adams obliczył orbitę nieznanej planety o osiem miesięcy wcześniej niż Leverrier i zwrócił na nią uwagę dyrektorów obserwatorium w Cambridge i Greenwich. Obydwaj jednak nie dowierzali młodemu Adamsowi i jego obliczeniom. W ten sposób planeta musiała poczekać aż do ukazania się pracy Leverriera w czerwcu 1846 roku i do zainteresowania się nią przez Gallego. Odkrycie ósmej planety było wielkim triumfem teorii grawitacji Newtona i należy do czołowych odkryć naukowych w historii ludzkości.

Pod względem rozmiarów Neptun należy do planet olbrzymów. Jego średnica jest 3,81 razy większa od średnicy Ziemi, masa 17,24 razy większa. Na biegunach Neptun jest nieco spłaszczony: średnicę równikową, która wynosi około 49 500 km, ma około 1000 km dłuższą niż średnicę biegunową. Neptun obiega Słońce w średniej odległości 30 AU po niemal kołowej orbicie, w ciągu 164,79 roku, Orbita Neptuna tworzy z ekliptyką kąt 1,8°. Oś obrotu, wokół której Neptun dokonuje obrotu w ciągu 17h 50min, jest nachylona do płaszczyzny jego orbity pod kątem 61,2° Obserwacja Neptuna nie jest możliwa gołym okiem. Chociaż jest duży, jego jasność nigdy nie przekracza 7,6m a średnica kątowa 2,5". Neptuna możemy jednak obserwować nawet w niewielkiej lunecie. Jest on lekko niebieskawy. Ale nawet w największych teleskopach nie dostrzeżemy na nim żadnych szczegółów, gdyż znajdujemy się zbyt daleko, w maksymalnym zbliżeniu jego odległość wynosi 4309 × 106.

Neptun bardzo przypomina Urana. Obie te olbrzymie planety są do siebie podobne nie tylko pod względem rozmiarów, ale i budowy. Atmosfera Neptuna składa się głównie z wodoru cząsteczkowego; chmury tworzy metan i amoniak. Wydaje się, że zachmurzenie na planecie zależy od pory roku. Zmiany pór roku na neptunie, związane z nachyleniem jego osi obrotu do płaszczyzny orbity planety wokół Słońca, przejawiają się także zmianami w natężeniu jego promieniowania podczerwonego. Powierzchnia planety jest pokryta lodem i zestalonym amoniakiem. Temperatura powierzchni wynosi -200°C. Wnętrze Neptuna zawiera prawdopodobnie niewielkie jądro kamienne o masie równej 1-2 masom Ziemi i średnicy nie przekraczającej 1000 km. Gęstość jądra oceniamy na 4,5-5 g/cm3. Ciśnienie we wnętrzu planety sięga mniej więcej 7-8 × 106 MPa, a temperatura przekracza 12 000K. Powierzchnia Neptuna wypromieniowuje 2,3-3,5 razy więcej ciepła, niż go otrzymuje od Słońca, musi zatem mieć właśne źródło ciepła, podobnie jak Jowisz, Saturn i Uran.

Neptun ma 13 naturalnych satelitów. Dwa pierwsze odkryte to Tryton i Nereida. Tryton jest najprawdopodobniej jednym z największych księżyców w Układzie Słonecznym. Wartość jego średnicy wynosi 2706,8 km. Tryton obiega Neptuna w kierunku wstecznym, w odległości 347 500 km , po robicie kołowej o nachyleniu 160° względem ekliptyki. Niewykluczone, że ma atmosferę składającą się głównie z metanu. Te zmiany jasności księżyca objaśniamy istnieniem na jego powierzchni dwóch jasnych obszarów położonych naprzeciw siebie. Tryton może być obserwowany w średniej wielkości teleskopie. Odkrył go astronom angielski William Lassell w 1846 roku, wkrótce po odkryciu Neptuna.

Natomiast Nereida, został odkryty przez astronoma amerykańskiego Gerarda P. Kuipera w roku 1949. Jest to księżyc bardzo słaby, ma jasność zaledwie +19,5m. Nereida w odróżnieniu od Trytona obiega Neptuna po znacznie spłaszczonej elipsie, nachylonej do płaszczyzny równika planety pod kątem 27,5°. Nereida jest niemal sześć razy mniejsza niż Tryton. Od Neptuna dzieli ją odległość 225 jego promieni.


Obserwacje zakryć gwiazd przez Neptuna, przeprowadzone 24 maja 1981 roku i 22 lipca 1984 roku, wskazują, że wokół planety, w odległości 76 400 km od jej środka, znajduje się bardzo nieregularny pierścień. charakteryzuje się zmienną szerokością i różną gęstością materii.

Grzegorz S.